Książka jest pierwszą powstałą w języku polskim monografią twórczości Friedricha Schlegla. Autor zaczyna od scharakteryzowania sformułowanej przez Schlegla we wczesnym okresie twórczości koncepcji ironii romantycznej, następnie przedstawia kontekst, w jakim koncepcja powstała, szczególną uwagę poświęcając dramatom Ludwiga Tiecka oraz polemikom Hegla. W ostatniej części pracy omawia koncepcję ironii Sokratesa oraz jej związki z teoriami Schlegla.Analiza koncepcji historycznych jest dla autora punktem wyjścia do przedstawienia własnej idei interpretacyjnej dotyczącej ogólnego sensu pojęcia ironii, której jedynie częściową egzemplifikacją były omawiane teorie.

Sokrates jest figurą paradoksalną. Od dwóch i pół tysiąca lat prowokuje do nieustającego ruchu myśl kolejnych pokoleń filozofów. Napisano o nim więcej niż o jakimkolwiek innym filozofie. Jednocześnie nadal pozostaje postacią bardzo tajemniczą, taką, o której możemy powiedzieć wszystko i nic.Perspektywa autora sytuuje się gdzieś "pomiędzy" licznymi dotychczasowymi obrazami Sokratesa. Ukazuje go jako filozofa mieniącego się pełnią barw. Jako przepełnionego wolą mocy "nietzscheańskiego" zawadiakę, który wypełnia antyczną maksymę melete thanatou. Jest po części mędrcem, po części błaznem, mistagogiem, postacią iście tragiczną, wielkim ironistą, prawdziwym wychowawcą, trochę sofistą i retorycznym blefiarzem, a trochę chutliwym satyrem i logosowym chuliganem, krążącym pomiędzy życiem i śmiercią.Wbrew wielu dotychczasowym próbom Sokratesa nie warto za wszelką cenę rozgrzeszać. Wygładzając powierzchnię i tuszując pęknięcia marmurowego posągu, którym stał się przez wieki, często odbiera się mu to, co najcenniejsze. Kastruje z pasji, która w Platońskim Sokratesie nieraz wręcz buzuje. Dlaczego odzieramy go z tego, co arcyludzkie?